Belçika’nın başkenti Brüksel’de bir araya gelen Avrupa Birliği (AB) liderleri, AB Komisyonu’nun tavsiye kararını uygun görerek Ukrayna ve Moldova’ya “aday ülke statüsü” verilmesi üstünden anlaştı. AB Konseyi Başkanı Charles Michel toplumsal medya hesabından yapmış olduğu açıklamada, “Anlaşma. Avrupa Konseyi, AB’nin Ukrayna ve Moldova’ya aday statüsü verilmesine karar verdi. Tarihi bir an. Bugün, AB yolunda önemli bir adım atılıyor” ifadelerini kullanarak, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve Ukrayna halkı ile Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu ve Moldova halkını kutlama etti.
Michel ek olarak, AB Liderlerinin, Gürcistan’ın Avrupa perspektifini tanımaya karar verdiğini ve belirlenen öncelikler karşılanır karşılanmaz AB’nin Gürcistan’a “aday ülke statüsü” vermeye hazır bulunduğunu aktararak, “Gürcü halkını tebrik ediyorum. Bu, AB-Gürcistan ilişkilerinde tarihi bir andır. Gürcistan’ın geleceği AB’dedir” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy kararın peşinden toplumsal medya hesabından bir ileti paylaştı. Zelenskiy, “AB liderlerinin Ukrayna’ya aday statüsü verme kararını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu Ukrayna ve AB ilişkisinde benzersiz ve tarihi bir andır. Charles Michel, Ursula von der Leyen ve Avrupa Birliği liderlerine destekleri için minnettarım. Ukrayna’nın geleceği AB’de.” ifadelerini kullandı.Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen AB Liderler Zirvesi’nde ilk gün sonlanmış oldu. AB Konseyi Başkanı Charles Michel, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Dönem Başkanı sıfatıyla Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ortak basın toplantısı düzenledi.
“UKRAYNA’YA ASKERİ VE MALİ YARDIMLAR YAPMAYA KARAR VERDİK”
Michel, AB liderlerinin ilk gün oturumlarında meydana getirilen müzakerelerde AB Komisyonu tarafınca Ukrayna ve Moldova’ya AB’ye “aday ülke statüsü” verilmesi yönündeki tavsiye kararını görüşerek uygun gördüğünü bildirerek, bu gelişmeyi zamanı bir an olarak nitelendirdi. Michel ek olarak, “Ukrayna’ya askeri ve mali yardımlar yapmaya karar verdik” dedi.
Batı Balkan ülkelerinin liderleriyle de görüştüklerini bildiren Michel, “Batı Balkan ülkeleri ile AB üyelik sürecini yeniden ele almak, bazı anlaşmazlıkları çözmek ve mevcut zorluklarını aşmalarına yardım etmek konusunda anlaştık” ifadelerini kullandı.
AB, BOSNA HERSEK HAKKINDA RAPOR HAZIRLAYACAK
Toplantıda, Bosna Hersek’i de ele aldıklarını aktaran Michel, “AB Komisyonu hızlı bir şekilde Bosna Hersek konusunda bir rapor hazırlayacak. Bir Avrupa politik topluluğu fikri kapsamında Batı Balkan ülkeleriyle bir işbirliği hazırlığı içerisindeyiz” dedi.
“ÜLKELERİN AB ÜYESİ OLMAK İÇİN EV ÖDEVLERİ OLACAK”
Michel’in peşinden sözü alan von der Leyen, “Avrupa için oldukça mühim bigün. Başkanları kutlama ediyorum. Avrupa ailesine hoş geldiler. AB üyelik perspektifinden geleceğe bakmalıyız. Oldukça tatminkar ilerlemeler olmalı. Tabi ki ülkelerin AB üyesi olmak için ev ödevleri olacak. Gerekli reformları yapmaları gerekiyor. Şu sebeple bu reformlar hem bu ülkeler için hem de vatandaşları için iyidir” ifadelerini kullandı.
“KİEV’E GİDEREK DESTEĞİMİZİ GÖSTERDİK”
Macron ise, yaşanan gelişmelerin tarihi olduğunu belirterek, “Ukrayna’ya üyelik yolunda adaylık hakkının tanınması için geçen hafta Almanya Başbakanı Olaf Sholz ve İtalya Başbakanı Mario Draghi ile Kiev’e giderek desteğimizi gösterdik. AB Komisyonu’nun çalışması ve Charles Michel sayesinde oy birliği sağlandı. Bu kararla verilen mesaj ilk günden beri aynı oldu. Hızlı, tarihi ve birlik mesajı” ifadelerini kullandı.
AB’DEN UKRAYNA VE MOLDOVA’YA “ADAY ÜLKE STATÜSÜ”
Michel ortak basın toplantısı öncesi sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Anlaşma. Avrupa Konseyi, AB’nin Ukrayna ve Moldova’ya aday statüsü verilmesine karar verdi. Tarihi bir an. Bugün, AB yolunda önemli bir adım atılıyor” ifadelerini kullanmış, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve Ukrayna halkı ile Moldova Cumhurbaşkanı Maya Sandu ve Moldova halkını tebrik etmişti.
Michel ayrıca, AB Liderlerinin, Gürcistan’ın Avrupa perspektifini tanımaya karar verdiğini ve belirlenen öncelikler karşılanır karşılanmaz AB’nin Gürcistan’a “aday ülke statüsü” vermeye hazır olduğunu aktarmış, “Gürcü halkını tebrik ediyorum. Bu, AB-Gürcistan ilişkilerinde tarihi bir andır. Gürcistan’ın geleceği AB’dedir” demişti.
ÜLKELER AB’YE NASIL KATILIYOR?
BBC Türkçe’de yer alan habere göre; öncelikle Avrupa Komisyonu üye olmak isteyen ülkenin aday olmaya uygunluğunu değerlendiriyor.
Ülkede istikrar, demokratik bir hükümet, insan haklarına saygı ve serbest piyasa ekonomisinin olup olmadığına bakılıyor.
Ukrayna’nın resmen AB’ye aday olması için birliğe üye 27 ülkenin de onayı gerekiyor.
Eğer tüm ülkeler onay verirse, Ukrayna AB’nin tüm kanun ve düzenlemelerini kabul etmek zorunda. Bu genellikle birkaç yıl alıyor.
Son olarak da ülke, diğer tüm üyelerin onaylaması gereken bir katılma anlaşması imzalıyor.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna’nın başkenti Kiev’e ziyaret gerçekleştirmiş ‘Değerlendirme üzerinde gece gündüz çalışıyoruz. Nisan ayında Zelenskiy’e bunun üzerinde yorulmadan çalışacağımıza dair söz verdim.” sözlerini kullanmıştı.
AB’YE ÜYELİK KAÇ YIL SÜRÜYOR?
Bulgaristan, Romanya ve Hırvatistan benzer biçimde son katılan ülkelerin tüm üye olma süreci 10 ila 12 yıl sürmüştü.
Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan senelerdir adaylar sadece başvuruları hemen hemen neticelenmedi.
Avrupa Komisyonu, Ukrayna’nın komşusu Moldova’ya da aynı gün AB’ye ‘aday ülke’ statüsü verilmesini tavsiye etti.
UKRAYNA AB’YE GİRERSE NE OLUR?
- AB’nin yüzölçümü bakımından en büyük ülkesi: 603.550 kilometrekare
- AB’nin en büyük beşinci nüfusu: 44,13 milyon
- Ukrayna’nın GSYH’si 3.724 dolar – AB averajının 9’da 1’i
- Halihazırda AB’nin ithal etmiş olduğu tahılın yüzde 30’unu karşılıyor
UKRAYNA İLE AB’NİN ŞU AN NASIL BAĞLARI VAR?
Ukrayna Ortaklık Anlaşması gereğince 2017’den beri AB ülkeleriyle gümrük vergisi ödemeden tecim yapabiliyor.
AB’nin derin ve kapsamlı özgür tecim alanına 2016 senesinde katıldığından beri Ukrayna, daha azca gümrük vergisi ödüyordu.
Adaylığa müracaat hazırlığının bir parçası olarak Ukrayna halihazırda kendi yasalarında ve düzenlemelerinde AB standartlarına uymak için değişimler yapmıştı.
UKRAYNA’NIN BAŞKA NE YAPMASI GEREKİYOR?
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna’nın “iyi iş çıkardığını” sadece başka “önemli reformlar” da gerçekleştirmesi icap ettiğini söylemiş oldu.
Bunlar içinde hukukun üstünlüğünün sıkılaştırılması, insan haklarının iyileştirilmesi, oligarkların gücünün azaltılması ve yolsuzlukla savaşım var.
Ayrıca Ukrayna’da tamamen özgür piyasa ekonomisinin kurulması icap ettiğini söyleyen araştırmacı Zach Paikin, “Ki bu bir post-Sovyet cumhuriyet için oldukça zor” diyor.
Ukrayna’yı zorlayacak öteki bir nokta da sıkça eleştirilen hukuk sisteminin toparlanması.
AB ÜYELİĞİNİN YENİ KATILAN ÜLKELERE KATKISI OLDU MU?
15 yıl ilkin AB’ye üye olduğundan bu yana Romanya’nın ulusal geliri üç katına, Bulgaristan’ınki ise iki katına çıktı.
AB, her iki ülkeye de 10 milyarlarca Euro’luk yapısal ve uyum fonları sağlamış oldu. Bu da mesela yeni yol ve liman yapımı inşaatları için ekonomik gelişimlerine destek oldu.
2014 ve 2020 yılları aralığında Bulgaristan 11,2 milyar; Romanya ise 35 milyar euro aldı.
Yine de Uluslararası Şeffaflık Örgütü yolsuzluk sebebiyle bu paranın büyük bir miktarın kaybedildiğini tartışıyor.
Bulgaristan hala listenin en altında yer alırken, Romanya ikinci en yoksul üllkelikten sondan altıncılığa terfi etti.
RUSYA UKRAYNA’NIN AB ÜYELİĞİNE NASIL TEPKİ GÖSTERİR?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna’nın NATO üyeliğine uzun süredir karşı olsa da Ukrayna’nın AB’ye katılmasına karşı olmadığını ısrarla söylüyor.
Ancak Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, bu başvuruyu dikkatle takip edeceklerini bu sebeple AB’nin kendi müdafa enerjisini oluşturmayı düşündüğünü beyan etti:
“Askeri, savunma ve güvenlik bileşenleri tartışılıyor. Biz de tabii ki bunu dikkatlice gözlemliyoruz.”
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise Rusya’nın bu harekete karşı misilleme yapabileceği mevzusunda uyardı.
Rusya’dan düşmanca tavrını arttımasını, bunun da yalnızca Ukrayna’ya değil öteki Avrupa ülkelerine karşı olabileceğini belirtti.
